گاه‌شمار زندگی و آثار محمد مختاری

(مشهد، یکم اردیبهشت ۱۳۲۱- تهران، دوازدهم آذر ۱۳۷۷)

۱۳۲۱

یکم اردیبهشت محمد مختاری در مشهد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مشهد گذراند. سپس وارد دانشگاه فردوسی شد و در سال ۱۳۴۸ به عنوان دانشجوی ممتاز در رشتۀ ادبیات فارسی فارغ‌التحصیل شد.

۱۳۵۶–۱۳۴۶

انتشار اشعار در مجلات نگین و فردوسی و همکاری با مطبوعات دیگر.
انتشار ترجمۀ کتاب “واقع گرایی و داستان بلند” از جان آپدایک.

۱۳۵۰–۱۳۴۸

گذراندن دوران سربازی.

۱۳۵۰

فعالیت خود را در بنیاد شاهنامۀ فردوسی آغاز کرد و پس از مدتی به عضویت هیئت علمی این بنیاد درآمد.

۱۳۵۱

با مریم حسین زاده، نقاش، ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو پسر به نام‌های سیاووش و سهراب است.

۱۳۵۵

انتشار مجموعۀ شعر در وهم سندباد.

۱۳۵۶

انتشار مجموعۀ شعر قصیده­‌های هاویه.
انتشار مجموعۀ شعر بر شانۀ فلات.

۱۳۵۸

انتشار مجموعۀ شعر شعر پنجاه و هفت.
تدریس در دانشگاه هنرهای دراماتیک تا سال ۱۳۵۹ (انقلاب فرهنگی)
همکاری فعال در نشر جنگ ادبی بیداران

۱۳۵۹

دبیر کانون نویسندگان ایران تا سال ۱۳۶۰
همکاری با کتاب جمعۀ احمد شاملو

۱۳۶۰

گردآوری مجموعۀ شعر بهار و واقعه، که در گرفتاری سال ۱۳۶۱ از میان رفت.

۱۳۶۱

در آذرماه دستگیر و زندانی شد.
حکم انفصال دایم ار خدمات دولتی برای او صادر شد.

۱۳۶۳–۱۳۶۱

سرایش مجموعه شعر «از اطاق ۷۲» که در زندان سروده شده است.
زمانی که در زندان بود، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، کتاب داستان سیاووش از شاهنامه را که توسط او تصحیح انتقادی شده بود، با حذف نام محمد مختاری و تنها با ذکر نامش در مقدمۀ کتاب به چاپ رساند.

۱۳۶۳

آزادی از زندان

۱۳۶۶–۱۳۶۴

۱۳۶۸–۱۳۶۵

سرایش و گردآوری اشعار مجموعۀ خیابان بزرگ، که از سه بخش  تشکیل شده است:
اول شعرهای سال‌­های ۵۸ تا ۶۱ که بسیاری از آن­ها در نشریه­‌های گوناگون همان ایام به چاپ رسیده است.
دوم شعرهای ۶۴ – ۶۱ که بخشی سروده­ٔ زندان است و بخشی شعرهای جنگ.
سوم شعرهای ۶۸ – ۶۵.

۱۳۷۰–۱۳۶۵

سرایش شعر‌های مجموعه‌ی سحابی خاکستری

۱۳۶۵

عضویت در شورای نویسندگان مجلۀ دنیای سخن به مدت سه سال
و همکاری با مطبوعات دیگر.

۱۳۶۸

سرایش شعر بلند آرایش درونی.
انتشار منظومۀ ایرانی.
انتشار کتاب حماسه در رمز و راز ملی.

۱۳۶۹

انتشار کتاب اسطورۀ زال (تبلور تضاد و وحدت در حماسۀ  ملی).

۱۳۷۱

عضویت در شورای نویسندگان مجلۀ تکاپو

۱۳۷۴–۱۳۷۱

سرایش شعرهای مجموعۀ وزن دنیا.

۱۳۷۱

تألیف کتاب هفتاد سال عاشقانه (آنتولوژی شعر عاشقانۀ معاصر ایران ۱۳۰۰ تا ۱۳۷۰).
انتشار کتاب زادۀ اضطراب جهان (ترجمۀ ۱۵۰ شعر از ۱۲ شاعر اروپایی).

۱۳۷۲

انتشار کتاب انسان در شعر معاصر (نقد و تحلیل ادبی).

۱۳۷۳

انتشار کتاب تسوتایوا (ترجمۀ زندگینامه).

۱۳۷۴

سفر به آمریکا، کانادا و اروپا به مدت نه ماه برای انجام  سخنرانی­‌ها و گفتگوهای گوناگون در زمینۀ ادبیات و فرهنگ.
انتشار کتاب برگ گفت و شنید در کانادا (مجموعۀ سخنرانی‌­ها دربارۀ شعر و ادب و فرهنگ)

۱۳۷۵

انتشار کتاب آخماتوا (ترجمۀ زندگینامه)

۱۳۷۶

انتشار نیما و شعر امروز در کتاب ری را (مصاحبۀ عباس غزوانچاهی با محمد مختاری)
انتشار کتاب مایاکفسکی (ترجمۀ زندگی­نامه)
انتشار کتاب ماندلستام (ترجمۀ زندگی­نامه)
شروع کار روی طرح مجموعۀ کتاب­های شاعران معاصر ایران، که تنها کتاب منوچهر آتشی آماده‌ی انتشار شد.
آماده سازی کتاب چشم مرکب (نواندیشی از نگاه شعر معاصر) برای چاپ.

۱۳۷۷

عضویت در کمیتۀ تدارک و برگزاری مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران
انتشار تمرین مدارا (مجموعۀ مقالات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی).
بعد از ظهر روز پنجشنبه دوازدهم آذر توسط مأموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی دستگیر شد و به قتل رسید.

محمد مختاری در تدوین و انتشار متن ۱۳۴ نویسنده و ازسرگیری فعالیت کانون نویسندگان ایران نقش فعالی داشت. چندبار طی سال­های پایانی عمرش به طور انفرادی یا همراه نویسندگان دیگر ربوده شده بود و مأموران وزارت اطلاعات او را به خاطر نوشته­هایش و فعالیتش در کانون نویسندگان تهدید کرده بودند. در ماه مهر ۱۳۷۷ به همراه پنج نویسندۀ دیگر که عضو کمیتۀ تدارک و برگزاری مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران بودند به دادسرای انقلاب احضار شده بود. در پانزدهم دی ۱۳۷۷ وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی با صدور اعلامیه­‌ای دخالت عناصر آن وزارتخانه را در قتل محمد مختاری تأیید کرد.

۱۳۲۱
یکم اردیبهشت محمد مختاری در مشهد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در مشهد گذراند. سپس وارد دانشگاه فردوسی شد و در سال ۱۳۴۸ به عنوان دانشجوی ممتاز در رشتۀ ادبیات
فارسی فارغ‌التحصیل شد.

۱۳۵۶–۱۳۴۶
انتشار اشعار در مجلات نگین و فردوسی و همکاری با مطبوعات دیگر.
انتشار ترجمۀ کتاب “واقع گرایی و داستان بلند” از جان آپدایک.

۱۳۵۰–۱۳۴۸
گذراندن دوران سربازی.

۱۳۵۰
فعالیت خود را در بنیاد شاهنامۀ فردوسی آغاز کرد و پس از مدتی به عضویت هیئت علمی این بنیاد درآمد.

۱۳۵۱
با مریم حسین زاده، نقاش، ازدواج کرد و حاصل این ازدواج دو پسر به نام‌های سیاووش و سهراب است.

۱۳۵۵
انتشار مجموعۀ شعر در وهم سندباد.

۱۳۵۶
انتشار مجموعۀ شعر قصیده­‌های هاویه.
انتشار مجموعۀ شعر بر شانۀ فلات.

۱۳۵۸
انتشار مجموعۀ شعر شعر پنجاه و هفت.
تدریس در دانشگاه هنرهای دراماتیک تا سال ۱۳۵۹ (انقلاب فرهنگی)
همکاری فعال در نشر جنگ ادبی بیداران

۱۳۵۹
دبیر کانون نویسندگان ایران تا سال ۱۳۶۰
همکاری با کتاب جمعۀ احمد شاملو

۱۳۶۰
گردآوری مجموعۀ شعر بهار و واقعه، که در گرفتاری سال ۱۳۶۱ از میان رفت.

۱۳۶۱
در آذرماه دستگیر و زندانی شد.
حکم انفصال دایم ار خدمات دولتی برای او صادر شد.

۱۳۶۳–۱۳۶۱
سرایش مجموعۀ شعر زندان، که به علت نداشتن کاغذ و قلم اشعار را حفظ میکند و پس از آزادی از زندان آنها را در دفتری آمادۀ چاپ میکند. تا کنون فقط چند شعر از آن دفتر، پس از مرگ مختاری، در مجلۀ کارنامه به چاپ رسیده­است.

زمانی که در زندان بود، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی، کتاب داستان سیاووش از شاهنامه را که توسط او تصحیح انتقادی شده بود، با حذف نام محمد مختاری و تنها با ذکر نامش در مقدمۀ کتاب به چاپ رساند.

۱۳۶۳
آزادی از زندان

۱۳۶۶–۱۳۶۴
سرایش منظومۀ ایرانی.

۱۳۶۸–۱۳۶۵
سرایش و گردآوری اشعار مجموعۀ خیابان بزرگ، که از سه بخش  تشکیل شده است:
اول شعرهای سال‌­های ۵۸ تا ۶۱ که بسیاری از آن­ها در نشریه­‌های گوناگون همان ایام به چاپ رسیده است.
دوم شعرهای ۶۴ – ۶۱ که بخشی سروده­ی زندان است و بخشی شعرهای جنگ.
سوم شعرهای ۶۸ – ۶۵.

۱۳۷۰–۱۳۶۵
سرایش شعر‌های مجموعه‌ی سحابی خاکستری.

۱۳۶۵
عضویت در شورای نویسندگان مجلۀ دنیای سخن به مدت سه سال
و همکاری با مطبوعات دیگر.

۱۳۶۸
سرایش شعر بلند آرایش درونی.
انتشار منظومۀ ایرانی.
انتشار کتاب حماسه در رمز و راز ملی.

۱۳۶۹
انتشار کتاب اسطورۀ زال (تبلور تضاد و وحدت در حماسۀ  ملی).

۱۳۷۱
عضویت در شورای نویسندگان مجلۀ تکاپو

۱۳۷۴–۱۳۷۱
سرایش شعرهای مجموعۀ وزن دنیا.

۱۳۷۱
تألیف کتاب هفتاد سال عاشقانه (آنتولوژی شعر عاشقانۀ معاصر ایران ۱۳۰۰ تا ۱۳۷۰).
انتشار کتاب زادۀ اضطراب جهان (ترجمۀ ۱۵۰ شعر از ۱۲ شاعر اروپایی).

۱۳۷۲
انتشار کتاب انسان در شعر معاصر (نقد و تحلیل ادبی).

۱۳۷۳
انتشار کتاب تسوتایوا (ترجمۀ زندگینامه).

۱۳۷۴
سفر به آمریکا، کانادا و اروپا به مدت نه ماه برای انجام  سخنرانی­‌ها و گفتگوهای گوناگون در زمینۀ ادبیات و فرهنگ.
انتشار کتاب برگ گفت و شنید در کانادا (مجموعۀ سخنرانی‌­ها دربارۀ شعر و ادب و فرهنگ)

۱۳۷۵
انتشار کتاب آخماتوا (ترجمۀ زندگینامه)

۱۳۷۶
انتشار نیما و شعر امروز در کتاب ری را (مصاحبۀ عباس غزوانچاهی با محمد مختاری)
انتشار کتاب مایاکفسکی (ترجمۀ زندگی­نامه)
انتشار کتاب ماندلستام (ترجمۀ زندگی­نامه)
شروع کار روی طرح مجموعۀ کتاب­های شاعران معاصر ایران، که تنها کتاب منوچهر آتشی آماده‌ی انتشار شد.
آماده سازی کتاب چشم مرکب (نواندیشی از نگاه شعر معاصر) برای چاپ.

۱۳۷۷
عضویت در کمیتۀ تدارک و برگزاری مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران
انتشار تمرین مدارا (مجموعۀ مقالات فرهنگی، اجتماعی، سیاسی).
بعد از ظهر روز پنجشنبه دوازدهم آذر توسط مأموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی دستگیر شد و به قتل رسید.

محمد مختاری در تدوین و انتشار متن ۱۳۴ نویسنده و ازسرگیری فعالیت کانون نویسندگان ایران نقش فعالی داشت. چندبار طی سال­های پایانی عمرش به طور انفرادی یا همراه نویسندگان دیگر ربوده شده بود و مأموران وزارت اطلاعات او را به خاطر نوشته­هایش و فعالیتش در کانون نویسندگان تهدید کرده بودند. در ماه مهر ۱۳۷۷ به همراه پنج نویسندۀ دیگر که عضو کمیتۀ تدارک و برگزاری مجمع عمومی کانون نویسندگان ایران بودند به دادسرای انقلاب احضار شده بود. در پانزدهم دی ۱۳۷۷ وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی با صدور اعلامیه­‌ای دخالت عناصر آن وزارتخانه را در قتل محمد مختاری تأیید کرد.